شاهکار رساله الحقوق امام سجاد (ع) پیش گیری از جرم است
به گزارش عطر حرم، جلال الدین حسانی اظهار داشت: شاهکار رساله الحقوق پیش گیری از جرم چه در بخش شخصی و چه اجتماعی و حتی پیشگیری زودرس از جرم است.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، دومین همایش ملی رساله الحقوق امام سجاد (ع) با حضور حجت الاسلام موسوی لاری، حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی، ناجی، ریاست دانشگاه پیام نور و جمعی از استادان و فرهیختگان در خانه اندیشمندان علوم انسانی شهر تهران برگزار گردید.
این مراسم با پخش پیامی از «آیت الله جوادی آملی» شروع شد. آیت الله جوادی آملی در پیام خود جامعه ایران را در دالان انتقال دانست و اظهار داشت: ما حال در دوران علم و عقلیم و نباید حرف های گذشتگان را بزنیم. ما باید حرف های تازه بزنیم و قرار نیست فرزندان ما مثل ما فکر بکنند.
رساله الحقوق، رساله حریم ها و حرمت هاست
در ادامه عبدالهادی فقهی زاده، استاد دانشگاه تهران، در ذیل عنوان طبقه بندی مفهومی حقوق در رساله الحقوق امام سجاد (ع) اظهار داشت: حق و تکلیف همیشه بصورت یک دوگانه مطرح است و آن چه غالب است، تکلیف است.
دکتر فقهی زاده بر ممنوعیت سوء استفاده از حق و زیان رساندن به دیگران هماهنگ با قاعده لاضرر در فقه اسلامی و اصل ۴۰ قانون اساسی اصرار کرد و اظهار داشت: هیچکس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار ده. طبق رساله الحقوق امام سجاد (ع) حق مردم در قیاس با حقوق الهی با عنایت به بسامد گسترده بیان مصادیق حقوق مردم در رساله الحقوق در اولویت است.
این محقق بر اهمیت فوق العاده رعایت حقوق مخالفان به موازات توجه به رعایت حقوق موافقان اصرار کرد و اظهار داشت: موفقیت تأمل در گستره حقوق مورد توجه در رساله الحقوق این است که رساله الحقوق را رساله حریم ها و حرمت ها بدانیم
شاهکار رساله الحقوق در جلوگیری از جرم است
جلال الدین حسانی، دانشیار جهاد دانشگاهی بوشهر در مقاله «بازتاب نشانگان رهیافت جلوگیری از جرم در رساله الحقوق امام سجاد (ع»، رساله الحقوق را در مطالعات میان رشته ای واکاوی کرد و نظام عدالت کیفری در ایران را بررسی نمود.
وی به بایسته های خوانش جرم شناختی رساله الحقوق اشاره نمود و اظهار داشت: شاهکار رساله الحقوق جلوگیری از جرم چه در بخش شخصی و چه اجتماعی و حتی پیشگیری زودرس از جرم است.
اساس احقاق حقوق در رساله امام سجاد مدارا، محبت، تواضع و فروتنی و پرهیز از خشونت و تعارض است
اشرف بروجردی، استاد پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی در مقاله ای با عنوان «راه های استیفای حقوق از دیدگاه امام سجاد (ع) در این همایش اظهار داشت: وضوع احقاق حق در حقیقت تعهدی است که هر فردی نسبت به توفیر و تامین نیاز و خواسته صاحب حق باید ادا کند. به بیانی دیگر در مناسبات اجتماعی و مناسبات بین فردی حقی است و تکلیفی که تامین آن به عنوان یک قانون نانوشته در مجامع انسانی ساری و جاری است.
وی اضافه کرد: امام سجاد (ع) در راستای تامین امنیت و آرامش جامعه برای رسیدن به کمال و حفظ حرمت و حریم انسانی با استفاده از آموزه های الهی که پیامبرش محمد (ص) آنها را برای انسان یادآوری کرده و به ودیعه گذاشته است حقوق را دسته بندی کرده و در همه ابعاد یادآور شده است. این دسته بندی از حق الهی گرفته تا حقوق انسان ها بر یکدیگر، حق بردگان، حق حیوانات، حق طبیعت و همه آن چه که به انسان مربوط و حقوق آن باید رعایت شود پنجاه حقی است که امام سجاد برای مسلمین بیان کرده است. بدین سبب هر مسلمانی که داعیه تمسک به دین اسلام را دارد و شاید بتوان گفت هر انسانی که در حوزه جهان زیست می کند تکلیفی در مقابل احقاق حقوق دیگران را دارد و خود نیز حقی دارد که دیگران باید آنرا استیفا کنند بدین سبب رعایت حق و اجرای آن وظیفه ای است که در مناسبات اجتماعی بر آن تاکید شده است.
وی خاطرنشان کرد: آن چه مورد بحث این مقاله است راه های تحقق حقوقی است که امام سجاد (ع) برمی شمارد و در جامعه ساری و جاری می شود و اساس آن کسب آگاهی و معرفت است و علم و دانش می تواند انسان را به رفتار عاقلانه و منطقی سوق دهد. چنانچه این آگاهی فراهم گردد در تعامل با دیگران با منطق همراه با نرمش رفتار می شود و اگر به این حقوقی که امام برشمرده اند با دقت بنگریم اساس آن بر مدارا و محبت و اخلاق نیکو است. اصولی که انسان را مجذوب می کند و چنانچه مسلمان باشی باورهای تو به باور آنها می نشیند همانطور که خداوند به پیامبرش می فرماید: «فبما رحمة مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظ القلب للقضوا من حولک فاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرُ لَهُم وشاورهم فی الأمر فإذا عزمت فتوکل علی الله إن الله یحب المتوکلین» پس اساس احقاق حقوق در رساله امام سجاد مدارا، محبت، تواضع و فروتنی و پرهیز از خشونت و تعارض است. آموزه هایی که اگر اجرا شود جامعه ای سرشار از آرامش و آسایش را به ارمغان می آورد و انسان ها به طرف کمال سیر می کنند. کرامت انسانی در حق یکدیگر رعایت می شود و همین طور جامعه روی سعادت خواهد دید.
بروجردی ضمن اشاره به این که خیلی از اصول ذکر شده از طرف امام سجاد (ع) در جامعه اسلامی ما رخت بربسته و بی اعتمادی و خشونت جای آنرا گرفته خاطرنشان کرد: افسوس که با نام دین همه این رفتارها بازگو می شود و دین اسلام که جامعه ما به آن متصوف است از جایگاه واقعی خود درمانده است. به راستی چه کسی مسئول این پدیده است؟ از آنجائیکه الناس علی دین ملوکهم سرچشمه این رخداد همان حاکمان جامعه نیز از آنها آموخته اند. آن چیزی را که اسلام را خوار و ذلیل کرده آنهم با نام مسلمانی.
امام سجاد؛ توسعه احیای حق است
حجت الاسلام محسن دریابیگی، دانشیار دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی، در مقاله «اصلاح فرهنگی بر پایه توسعه کاربردی مفهوم حق، مطالعه موردی رساله الحقوق امام سجاد (ع)» ضمن اشاره به شکاف طبقاتی عدم توزیع عادلانه ثروت، نفوذ اخلاق بیزانسی و … در دوره فتوحات، رواج فساد اخلاقی با حضور کنیزان و غلامان، شکاف اجتماعی پس از واقعه حره و استبداد مروانیان، بی ایمانی در تقابل صحابه و تابعین در مقابل هم، دوره زعامت مروانیان را مورد نقد و بررسی قرار داد.
وی تصریح کرد: در دوره مروانیان امام سجاد (ع) با آگاهی بخشی به جامعه آشفته پس از فتوحات، نگاه انسانی به غلامان و تربیت و آزادی آنان، تذکر دینی در مقابل نسیان جمعی، انجام عبادت و ترویج معنویت و احیای توسعه مفهوم حق جهت اصلاح فرد و اجتماع در راستای احیای حق گام بر می داشت
انسان یک سلسله حقوقی دارد که بایستی بدو عطا شود
حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی استاد حوزه علمیه قم، در گفتاری با عنوان «مبانی هستی شناسی و انسان شناسی رساله الحقوق امام سجاد (ع)» اظهار داشت: همانگونه که میان فقه و حقوق رابطه ای ناگسستنی است و همانگونه که میان اخلاق و حقوق پیوند مستحکمی وجود دارد بین هستی شناسی و حقوق و نیز بین انسان شناسی و حقوق نیز ارتباط عمیق تری برقرار است. از ابتدا باید دانست که عنوان حق در علم کلام و فلسفه با عنوان حق در علم فقه و حقوق متفاوت می باشد، حقی که در کلام و فلسفه مطرح است ناظر به حق تکوینی و هستی شناسی است و کریمه (الحق من ربک) از آن حکایت می کند، همانگونه که منشأ این نوع از حق آفریدگار عالم است و او حق مطلق بلکه مطلق حق است.
جوادی آملی افزود: با وجود چنین موقعیتی برای حق تعالی باید دانست که واضع حق نیز هم در عالم تکوین و حقیقت و هم در عالم تشریع و اعتبار حق تعالی است. دلیل مطلب این است که اولاً نسبت به عالم تکوین و حقیقت که همه امور به هستی و وجود بر می گردد، همو تعالی سبب ایجاد هستی و کمالات آنست پس موجد أشیاء و کمالات آنها جز حق تعالی نخواهد بود البته عهده دار این بحث علم کلام، فلسفه و عرفان است با تفاوت رویکردهایی که در این سه نگاه وجود دارد.
وی اضافه کرد: ولیکن نسبت به علوم اعتباری و تشریع که از مجموعه آن به علم فقه و حقوق یاد می نماییم و به انسان شناسی مرتبط می باشد زمام این امور نیز به قدرت علمی حق بسته بوده و از وحی و الهامات الهی مدد می گیریم هر آن چه از عالم وحی و الهام می آموزد به «اخلاق و معارف» بر می گردد.
جوادی آملی تصریح کرد: وضع شریعت و قانون نیز جز از راه الهی ممکن نیست برای اینکه مبنی بر إلا یعلم من خلق» تنها منبعی که حق شناس و حکم دان است جز آفریدگار عالم نیست، ان الحکم الا لله»، از طرفی هیچ موجودی حتی خود انسان نیز توان تشخیص حق و نیز امتیاز حق از باطل را آشنا نیست. طبعاً نمی تواند برای خویشتن خویش و جامعه قانونگذار باشد،. تنها امری که می تواند با عقل برهانی و نظری خویش آنرا کشف نماید و بدان راه خویش را بیابد همانا عقل وحیانی است عقلی که در سایه وحی شکوفا شده و می تواند حقایق وحیانی را بدرستی دریابد.
این استاد حوزه در آخر اظهار داشت: گرچه در مباحث حقوقی مصطلح و امروزین پایه و اساس آن انسان است اما انسان بریده از پیشینه و پسینه بالقول المطلق حتی به لحاظ تاریخی است. با این تعریف ناقص انسان یک سلسله حقوقی دارد که بایستی بدو عطا شود.
به امید اجرای بین المللی همایش ملی رساله الحقوق
دومین همایش ملی «رساله الحقوق امام سجاد» با گزارش دبیر علمی همایش، دکتر محمد هادی امین ناجی، استاد دانشگاه پیام نور ادامه یافت.
ناجی ضمن تبریک اعیاد ماه شعبان، از نویسندگان مقالات و دست اندرکاران تدوین و ارائه آنها، تشکر کرد و گفت و خطاب به حجت الاسلام موسوی لاری اظهار داشت: این همایش، پایان نخواهد بود. در مجموعه ریحانه النبی هم نیت قلبی افراد و هم همت شأن ان شا ا... این همایش را از سطح ملی به بین المللی ارتقا خواهد داد.
وی اضافه کرد: امید است در آینده با حضور انجمن های علمی مربوطه و دانشگاه های بیشتر به این نامه نگاشته امام سجاد (ع) با روایتهای مختلف و نسخ گوناگون، توجه گردد و پژوهشگران و محققان هر چه بیشتر به این اثر توجه نمایند.
در پایان با حضور حجت الاسلام موسوی لاری، دکتر ناجی، دکتر احمدخانی و جمعی دیگر از دست اندرکاران برگزاری همایش، از کتابی که ۵۷ مقاله پذیرفته شده همایش ملی «رساله الحقوق» در آن به چاپ رسیده است، رونمایی گردید. در این مراسم همجنین سخنرانان همایش مورد تقدیر و سپاس قرار گرفتند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان عطرحرم در مورد این مطلب