پدر در سریال های تلویزیونی همیشه متهم می شود برای داشتن خانواده سالم، پدر باید سالم باشد!
به گزارش عطر حرم، پژوهشگر حوزوی اظهار داشت: دهه 70 سریالی به نام پدرسالار پخش گردید که انعکاس یک گسست نسلی را نمایش می داد، این سریال شکست پدرسالاری را نشان می داد اما چاره ای که به نمایش گذاشت طغیانی بود.
خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه - سیده فاطمه سادات کیایی: در نهاد کوچک، اما مهم خانواده، افراد و جایگاه آنان با نقش هایی که بر دوش دارند تعریف می شوند، مادر در نظام خانواده نقش تربیت و پدیدآورنده فضای آرام و مثبت برای رشد اعضا را برعهده دارد و انسجام و یکپارچگی خانواده با تدبیر و اندیشه مادر صورت می گیرد و پدر در جایگاه رهبری و مدیریت، مسئولیت سنگین قوام و حمایتگری را بر دوش می کشد. اوست که سرپرستی اعضاء خانواده را برعهده دارد و نیاز خانواده را با فعالیت در بیرون از منزل تامین می کند. در منابع تربیتی پدر را به عمود خیمه و ستون خانه تشبیه کرده اند که نشان دهنده جایگاه حساس وی در ایجاد خانواده ای سالم و وظایف او در قبال همسر و فرزندان است.
هرچند در موضوع تربیت فرزند در خانواده بیش از نقش مادر صحبت شده اما نقش پدر نیز قابل بررسی و توجه است. پدرها در کنار مسئولیت های مهمی که در برآوردن نیازهای مالی و اساسی خانواده دارند جایگاه ویژه ای نیز در تربیت فرزندان عهده دار هستند، موضوعی که به مناسبت ولادت حضرت علی (ع) و روز پدر محور گفتگویی با «حامد عبداللهی» پژوهشگر حوزوی شده و به جایگاه پدر در خانواده ایرانی، ابعاد و مؤلفه های تربیتی پدر پرداخته ای نم. ماحصل این مصاحبه را در ادامه می خوانید.
چقدر فضای تربیتی امروز ما و جایگاهی که از پدر در جامعه شکل گرفته است به فضایی که دوده (ع) از یک جامعه آرمانی اسلامی ترسیم کرده اند نزدیک است؟ ما در کجا قرار داریم؟
۲ نکته را نباید فراموش کرد، اول این که زمان حاضر ما امتداد زمان گذشته است در صورتیکه مظاهر و امکانات تغییر کرده دوم این که اگر در سبک زندگی امروز ما اختلالاتی بوجود آمده و برخی ارزش ها تغییر کرده صرف امروزی شدن به مفهوم جدا شدن و یا دورافتادن از تعالیم قرآن و دوده نیست. این تغییر ارزش ها در هر دوره و زمانی اتفاق می افتد، پس نباید زمان حال را مقصر بدانیم.
اگر برگردیم به آموزه های دینی متوجه می شویم در دوره های مختلف چه ارزش وجود داشته و چه عواملی این ارزش ها و سبک زندگی ها را تغییر داده است. اگر در زمانه خود به این ارزش ها برسیم و پابند باشیم هرچند سبک زندگی تغییر کند ارزش ها تغییر نمی نماید.
این ارزش ها در تعریف نقش پدری چه هستند و آیا ما به آن پایبند بودیم یا خیر؟
این مقدمه لازم است گفته شود، بنظر می رسد آنطور که در قرآن آمده ساخت بشر، بافت اجتماعی، سنت های الهی و غریزه هایی که در بشر به ودیعه گذاشته شده در همه دوره ها ماندگار است و تغییر نمی کند یعنی کسی که جهان را آفریده و کتاب را فرستاده این توضیح مهم را داده است هرجایی زندگی کنید و در هر کره خاکی باشید یک اصولی وجود دارد و ساختارهایی وجود دارد که تغییر نمی نماید. بطورمثال پدر بودن و احساسات پدری یا مادری در خانواده و عواطف اینها تغییر نمی کنند، و این اصل کلی قرآن است.
بدین سبب می توانیم خودمان را در هر دوره و مکانی با این ارزش ها و معیارها بسنجیم.
هرجا سخن از پدر است سخن از اصالت است
حال ببینیم اصالت ها چیست؟ در سبک زندگی خاص و محیط خاص و روابط خاص تعریف می شوند یا نه، مسائل کلی هستند. اگر ما بتوانیم اصول ناب را استخراج نماییم در هر دوره قابل تطبیق است. بطورمثال الان بخواهیم جایگاه پدر را در ایران باستان و بعد از اسلام ببینیم متوجه می شویم هر دوره جایگاه خاصی برای پدر قائل هستند، هرچند که در متون و منابع از نقش مادری بیشتر صحبت شده باشد.
به نظر می رسد در منظر دینی جورچینی وجود دارد که قسمتی از آن و قطعه مهمی از این جورچین پدر است. این جایگاهی که تعریف شده در نسبت با بقیه قطعات اگر بهر دلیلی تغییر کند شخص از آن جایگاه خارج می شود و یا از آن دستورها عقب افتد.
مفهوم پدر در قرآن و روایات یا حتی تاریخ ایران باستان همراه با اصالت است. هر جا سخن از پدر است سخن از اصالت نیز هست. در بیشتر ادبیات جهانی، افراد را با به نام پدر می شناسند، نام افراد در ایران قبل اسلام هم به نام پدر شناخته شده است. یا در موضوع معرفتی و دینی، در قرآن صحبت از دین آبا و اجدادی مطرح است. حتی زمانی که از مشرکان و شرک سخن به میان می آید باز هم از دین پدر و آبا و اجداد صحبت می شود.
پدر، حمایتگری و امنیت
مفهوم دیگری که دین به آن پرداخته، حمایتگری، امنیت و حافظ بودن پدر است، در همین تعریف است که حمایت مالی پدر هم مصداق پیدا می کند. چه در فرهنگ اسلامی و چه در فرهنگ ایرانی این جایگاه وجود داشته است.
پیدایش خانواده در فرهنگ های مختلف از جایی شروع می شود که یک مرد به عنوان جنس مذکری قصد تشکیل خانواده را دارد، در ادبیات دینی و قرآن قوامون علی النسا توجه به تشکیل خانواده و برعهده گذاشتن این مسئولیت اجتماعی به مرد است همانطور که در عرف ما ایرانیان و اقوام دیگر هم تشکیل خانواده با خواستگاری و خواستن مرد شروع می شود، این خواستن منجر به تشکیل خانواده می شود و در این وقت نقش پدری آغاز می شود.
همانطور که مادر کانون خانواده است نقطه شروع و پیدایش خانواده، از طرف شخصی است که بعداً با تولد فرزندان پدر می شود. در ادامه هم حمایت معنوی امنیتی و مالی باز برعهده پدر گذاشته می شود. یک پدر تمام ظرفیتهای وجودی خودرا برای صیانت از همسر و فرزند به کار می گیرد و این وظیفه بر او محول می شود، موضوعی انتخابی نیست یا نمی تواند از آن شانه خالی کند.
در بحث تربیت این نقش چطور است؟
برگردیم به آن پازل و جورچینی که در ابتدا مثال زدم. در بحث تربیتی هم نقش پدر کنار اعضاء خانواده چیده می شود، یعنی همه اعضا مکمل یکدیگر هستند، مهمست نقش های مکمل طوری باشند که جایگاه اقتدار پدر برای فرزندان حفظ شود و فرزندان اطاعت پذیری داشته باشند.
اسلام در مورد فرزند دختر به پدران توجه ویژه داده است
همه این ها با درنظر داشتن این نکته است که اسلام مخصوصاً در مورد فرزندان دختر به پدران توجه ویژه می دهد، چه زمانی که رسم جاهلی دخترکشی در بعضی عرب ها وجود داشته و آنان را از این کار نهی می کند و چه جایی که توجه ها و جایگاه ویژه برای پدران دختر قائل می شود. این جورچین طوری است با وجود اینکه قوام و جایگاه اعتباری پدر را بالا برده اما مقابل هرگونه تحکم نا به جا و سلطه گری ممانعت می کند. از کجا می فهمیم؟ از تذکراتی که اسلام در باب دختر داشتن می دهد و سفارش هایی که در ارتباط با دختردارها می گوید، در حقیقت اقتدار پدر تعریف ویژه ای می یابد.
امروزه بیشترین خلأ ما در عرصه نقش تربیتی پدرها در چیست؟
دهه ۷۰ سریالی پخش گردید به نام پدرسالار که انعکاس یک گسست نسلی را نمایش می داد، این سریال شکست پدرسالاری را نشان می داد اما چاره ای که به نمایش گذاشت طغیانی بود، پس از آن هر سریالی که ساخته شد پدر نقش یک آدم معمولی را داشت و حتی به فردی که همیشه متهم می شود تبدیل شد. در برنامه های جدید نیز دستمایه طنز است. نه اینک ما با طنز مخالف باشیم، خیر، اما این که سوژه خنده بشود اشتباه است.
هرجا به زن سالاری و فرزندسالاری مبتلا شدیم یعنی نقش ها بهم ریخته است
اسلام با پدرسالاری و زن سالاری و فرزند سالاری مخالف است، چون اسلام برای هر کسی جایگاهی را تعیین کرده. این که موجب شد در دوره های بعد نگاه نادرستی شکل بگیرد که پدر را کارت بانکی ببینند و او را به نقش صرف حمایتگری و تامین مالی تقلیل بدهند، دیده نشدن جایگاه اقتدار پدر در خانواده بود. این ادبیات تامین مالی به فضای مجازی و ارتباط بین زن و مرد، دختر و پسر و هم سرایت کرده و برخی بجای این که دنبال شریک زندگی باشند بدنبال تامین کننده مالی نیازهای اقتصادی خود هستند.
اگر امروز مثل هر قرن دیگری اختلالاتی در جامعه می بینیم به سبب بی توجهی به این تعریف جایگاه در جورچین خانواده است. تناسب ها بهم ریخته و سبب شده فرد نتواند نقش کامل خودش را ایفا کند. در هر دوره ای که به زن سالاری و فرزندسالاری مبتلا می شویم نشان میدهد جایگاه پدر از بین رفته و نقش ها بهم ریخته است.
به نظر می رسد شما رفتار درست پدران را در نتیجه رفتار درست دیگر افراد خانواده می بینید. با قبول این مسئله، آیا خود پدرها مسئولیتی در زمین رشد تربیتی خود دارند؟
قطعاً به جهت اینکه این قطعه پازل درست در جای خودش بنشیند خودش هم باید سالم باشد. اگر اضلاعی که دارد خراب باشد، نمی تواند پر کننده بقیه پازل شود. هم خودش باید سالم باشد و هم در جای درست خودش قرار بگیرد. نه اسلام و نه اصول تربیتی این اجازه را نداده اگر از حقوق فرزند این است پدر نام خوبی برای فرزند انتخاب نماید، پس باید در انتخاب رشته تحصیلی یا انتخاب همسر هم دخالت کند. یا در حوزه مالی هم همچنین، باید تلاش کند و حمایت انجام دهد و در مقابل زمانی که تحت فشار مالی بود خانواده نیز باید با او همراه باشند. همه اضلاع درست چیده شود پدر به جایگاهش واقف خواهد شد.
چه سفارش ای برای برطرف شدن خلاءها دارید؟
گاهی اوقات لازم است منابع اسلامی مثل قرآن و سیره دوده را بصورت موضوعی یکبار برای خودمان مرور نماییم، بطورمثال اگر روز پدر است داستانها و تاریخ دوده را از باب پدر بودن این عزیزان بخوانیم، ببینیم حضرت علی (ع) امام باقر، امامان دیگر چگونه پدری بودند. با این عینک نگاه نماییم و یا قرآن را با این نگاه مورد مطالعه قرار دهیم.
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب