تألیف رسول نوروزی فیروز؛
كتاب گفتمانهای تمدن اسلامی در تركیه معاصر منتشر گردید
عطر حرم: كتاب گفتمانهای تمدن اسلامی در تركیه معاصر تألیف رسول نوروزی فیروز مدیر گروه مطالعات تمدنی مركز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر گردید.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، كتاب گفتمانهای تمدن اسلامی در تركیه معاصر تلاشی است در معرفی اندیشه هایی كه در جهان اسلام برای پاسخ به مسائلی نظیر نحوه مواجهه با تمدن غرب و پروسه ساخت تمدن اسلامی در دوره معاصر ارائه شده است. این كتاب بر چند متفكر معاصر از سرزمین آناتولی متمركز شده است؛ سرزمینی كه میراث دار تجربه ای خاص از اسلام گرایی زیر بیرق خلافت عثمانی است. در این اثر سعی شده است ضمن بیان اندیشه ها، زمینه تولید و بازتولید اندیشه ها ترسیم شود تا مخاطب تصویری روشن تر از پروسه تحولات فكری در كنار تحولات عملی دریافت نماید. شباهت در شوق و انگیزه دو كشور ایران و تركیه در احیای تمدن اسلامی، رونق مباحث علمی در رابطه با تمدن اندیشی را افزایش داده است و بنظر می رسد تولید آثاری برای معرفی آنچه كه در عرصه دانشی و عملی دو كشور اسلامی می گذرد، تضارب و تفاهم فكری و عملی به دنبال خواهد داشت. پژوهش حاضر با یك مقدمه كه شامل قسمتی از مباحث نظری است آغاز میشد. در ادامه در فصل نخست به بررسی تحولات تركیه معاصر پرداخته شده است تا مخاطب تصویری روشن از تحولات دو قرن اخیر عثمانی ـ تركیه داشته باشد. در فصل دوم به بررسی اندیشههای علامه بدیع الزمان سعید نورسی پرداخته میشود. در فصل سوم به اندیشههای نجم الدین اربكان اشاره میشود. لازم به ذكر است، كه نجمالدین اربكان بیشتر از آنكه یك اندیشمند تمدنی باشد، یك اندیشمند سیاسی و یك فعال سیاسی است. اختصاص فصلی نسبتا كوتاه به نجم الدین اربكان به منظور روشن شدن تفاوت دو رویكرد اسلامی درتركیه نسبت به نحوه مواجهه با مدرنیته، و همین طور نشان دادن قرابتهای آن با سایر رویكردهای موجود در جهان اسلام است. در فصل چهارم اندیشههای فتحالله گولن پرداخته میشود و در نهایت در یك جمعبندی مباحث كتاب به انتها برده میشود. در قسمتی از سخن با خواننده كه توسط مركز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی آمده است: پژوهش پیشرو تمدناندیشی اسلامی در تركیه معاصر را بعنوان سوژه اصلی مورد تاكید و تمركز قرار داده است. نوروزی در این پژوهش بعد از ارائه تصویری كوتاه از تحولات تاریخ معاصر تركیه، به معرفی و بررسی اندیشه تمدنی بدیعالزمان سعید نورسی، رویكردهای مبتنی بر اسلام سیاسی نجمالدین اربكان، و اندیشه تمدنی محمد فتحالله گولن پرداخته است. در این اثر سعی شده است ضمن نشان دادن فراز و فرود اسلامگرایی در تركیه معاصر، تمدناندیشی به صورت مشخص استخراج و بررسی شود، فرایندی كه با بدیعالزمان سعید نورسی شروع شد و سپس توانست به مجادله جدی با لائیسم برخاسته و بسط پیدا كند و آنگاه در دورههای بعد در ابعاد سیاسی تجلی یافته و در گام دیگر در اندیشههای محمد فتحالله گولن تفسیری دیگر و سرنوشتی متفاوت بیابد. روشن است كه این اثر نماینده تام تمدناندیشی در تركیه معاصر نیست، اما سرآغازی است بر تدوین اندیشههایی كه برای مخاطب ایرانی در هالهای از ابهام قرار دارد. نوروزی در قسمتی از مقدمه این كتاب نوشته است: پژوهش پیشرو محدوده زمانی نیم قرن پایانی حكومت عثمانی، و دوره تركیه مدرن را در بر میگیرد. در این دوره هم رویكردهای غربگرایِ محض نظیر رویكرد تركان جوان و پانتركیستها، جمهوریخواهان و... به غرب رشد و نمو كردهاند و در كنار آنها نیز رویكردهای اسلامگرایِ محضی وجودداشتند كه با تمام مظاهرِ غربی مخالف بودند. هر یك از این رویكردها از منظر خاص خود به چگونگی مواجهه با غرب و ایجاد موازنه در مقابل آن پرداختهاند. رویكرد اسلامگرای محض و نفی تمامی مظاهرِ غربی از طرف شیخالاسلامها پیگیری میشد. در حوزه غربگرایی نیز میتوان به كسانی همچون ضیا گوكالپ اشاره نمود كه ورود آنها از دریچه علوم مدرن بوده و به مسئله تمدن با ترسیم راهی كه از غرب میگذشت پاسخ گفتند. وی افزوده است: اما در نحله سوم كه اهتمام در سازواری میان اسلام و مدرنیته داشتند میتوان به افرادی نظیربدیعالزمان سعید نورسی و محمد فتحالله گولن اشاره نمود كه از منظر اسلامی به شناخت پدیده مدرنیته ورود پیدا كردند و درصددایجاد یك مدرنیته اسلامی برآمدند. این گروه كه به اسلامگرایان میانهرو، یا اسلامگرایان اجتماعی موسوم شدند، چاره عبور از بحران را ایجاد یك جامعه اسلامی پیشرفته بوسیله تربیت افراد دانستهاند. جامعهای كه از معایب مادیگرایانه غرب مبرا و از مزایای توحیدی اسلامی برخوردار باشد. از این منظر هم پالایش جوامع اسلامی لزوم دارد و هم نقد جهانِ غرب، تا در پرتو آن زمینههای داخلی بحران از بین رفته و در مقابل عوامل بیرونی ایجاد بحران در جهان اسلام مقاومتی آگاهانه شكل بگیرد. در این میان میتوان به رویكرد اسلامی دیگری همچون اسلام سیاسی مدل نجمالدین اربكان اشاره نمود كه چاره عبور از بحران در جهان اسلام را ایجاد یك دولت اسلامی برای اسلامیسازی جامعه میدانست كه با مقاومت شدید جریانهای لائیك مواجه گردید و ناچار به تغییر رویه شد، و در چارچوب حزب عدالت و توسعه خودرا بازسازی كرد تا بتواند در عرصه قدرت سیاسی باقی بماند. كتاب گفتمانهای تمدن اسلامی در تركیه معاصر تألیف رسول نوروزی فیروز مدیر گروه مطالعات تمدنی مركز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به بهای ۴۵ هزارتومان منتشر گردید.
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب