آئینی كه حامل راز و نیاز است؛
دختران چهل منبری راهی سقاخانه ها شدند، پیوند اندوه وحاجت در تاسوعا
عطر حرم: چهل منبری یكی از آداب و رسومی است كه در شهرهای مختلف لرستان خصوصاً در خرم آباد و بروجرد در روز تاسوعا انجام می شود و به صورتی می توان این آیین را پیوندی ناب از اندوه و حاجت دانست.
خبرگزاری مهر- گروه استان ها: از دقایق اولیه بامداد امروز دختران چهل منبری با پای برهنه و صورت های پوشیده شهر را با شمع های حزن انگیز روز تاسوعا زینت بستند تا حاجت خودرا از باب الحوائج در روز شهادتش طلب كنند.
امروز خیمه ها و تكیه های دایر شده در سطح شهر و مراسم های روضه فعال در شهر و سقاخانه ها مملو از شمع های حاجت است؛ شمع هایی كه هر كدام از یگانه جوانمرد روز تاسوعا طلب نیاز می كنند و عاشقانه در حزن و اندوه این روز می گریستند.
صحنه آب شدن شمع ها كه در كنار هر خیمه و تكیه دایر شده در سطح شهر خرم آباد شهر را پر از بوی اشك و ماتم كرده است و چشم ها را اشكبار می كند.
شمع ها امروز پیام آور غم و اندوه هستند
شمع ها امروز پیام آور غم و اندوه بودند و حامل راز و نیاز... خیابان های شهرهای مختلف لرستان خصوصاً خرم آباد و بروجرد از همان دقایق اولیه بامداد امروز مملو از حاجتمندانی بود كه چهل شمع خودرا با ذكر مصیبت «قمر بنی هاشم» روشن كردند و در فراق «باب الحوائج» اشك ریختند.
زنانی كه به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می افتند
در روز تاسوعا بعضی از بانوان لرستانی در عزای سید الشهدا و به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می افتند و با زمزمه ذكر و مناجات چهل شمع را در چهل منبر عزای حسین(ع) به نیت برآورده شدن حاجت روشن می كنند.
در این آئین هر كس كه حاجتی دارد با پای پیاده و نقاب بر رو، ۴۰ شمع را در ۴۰ سقاخانه یا حسینه روشن می كند و تا سال آینده به انتظار برآورده شدن حاجتش می نشیند.
این آئین كه از بامداد تاسوعا در سطح شهرستان های خرم آباد و بروجرد شروع می شود تا حدود اذان مغرب ادامه می یابد و بانوانی كه در این سنت حضور می یابند در هر منبر به یاد اسارت زینب كبری و دیگر زنان و كودكانی كه در عاشورا به اسیری رفته اند اشك ماتم می ریزند.
محلات قدیمی خرم آباد و بروجرد میزبان دختران چهل منبری
بانوان در ادای این سنت از شروع حركت خود تا اختتام روشن كردن آخرین شمع در منبر و مراسم عزاداری چهلم، روزه سكوت می گیرند و تنها با ذكر مصیبت كربلا و دعا و مناجات در راه حركت می كنند.
در این سنت دینی زنان با نیت های درونی خود مهر سكوت بر لب می زنند و تنها با زمزمه و ذكر كلمه «الله» و یا فرستادن صلوات بر محمد (ص) و خاندان پاكش مسیر حركت خودرا ادامه می دهند.
شركت كنندگان در این آیین در شهر خرم آباد خصوصاً محله های قدیمی این شهر در طول برگزاری مراسم با حضور در چهل منبر مختلف چهل حبه قند یا نقل را در این محل ها بجای گذاشته و در منزل چهلم، برای ادای دین خود، قند و یا وسیله ای كوچك از این منزل برمی دارند.
بانوان لرستانی در آخرین حسینه یا سقاخانه آخرین شمع خودرا روشن می كنند و با برداشتن یك شمع از آن منبر به انتظار برآورده شدن حاجت خود تا تاسوعای آینده می مانند.
سقاخانه های بروجرد و آیین های محرمی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در ارتباط با آیین «چهل منبر» به خبرنگار مهر می گوید: چهل منبر یكی از آیین های مردم بروجرد است كه منظور از چهل منبر، منبرهای سقاخانه های بروجرد است كه سقاخانه های بروجرد در بخش آیین های سنتی ایران به نام این شهر تاریخی به ثبت رسیده است.
حجت یارمحمدی ادامه می دهد: مراسم عزاداری محرم بروجرد دارای آیین های خاص خود است به این شكل كه از نخستین شب محرم برمبنای نوع نیت، فضایی از خانه را با پارچه سیاه پوش كرده و منبری در آن اتاق قرار می دهند كه آنرا با چراغ های زیبا و تصاویری از واقعه كربلا تزئین می كنند.
وی می افزاید: سپس خانواده های بروجردی كه صاحب سقاخانه هستند در منزل خودرا باز گذاشته و به میزبانی مهمانان امام حسین(ع) می پردازند و معمولا بخش مربوط به زنانه سقاخانه ها پس از ظهرها تا اذان مغرب باز بوده و بخش مردانه آن از شروع شب تا نیمه های شب ادامه دارد.
یار محمدی تصریح می كند: البته بعضی از سقاخانه های بروجرد شب ها به صورت جداگانه هم میزبان مردان و هم زنان است كه به صورت خانوادگی در این مراسم معنوی شركت می كنند.
وی می گوید: این مراسم تا غروب تاسوعا با كمی تفاوت ادامه داشته و در پاسی از شب خاتمه می یابد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد ادامه می دهد: چهل منبر در بروجرد یك رسم كاملا زنانه است به این شكل كه سقاخانه های بروجرد در پس از ظهر تاسوعا با قرار دادن مجمع فلزی كه در گویش بروجردی «مجموعه» تلفظ می شود در حیاط خانه، مجموعه را پر از گِل می كنند تا بتوان شمع ها را درون آن قرار داد.
وی می گوید: معمولا زنان بروجردی برمبنای نیت خاص خود سیاه پوش با روی پوشیده شده بدون آنكه با كسی صحبت كنند از خانه خود خارج می شوند و در این مراسم شركت می كنند.
یار محمدی می افزاید: زنان بروجردی در بعد ازظهر تاسوعا با روی پوشیده و سیاه پوش معمولا با پای برهنه كه در گویش بروجردی «پای پتی» تلفظ می شود به سمت چهل منبر حركت كرده و چهل شمع را در خانه هایی كه داری سقا خانه بوده روشن می كنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری بروجرد می گوید: زنان بروجردی بنا به نیت خود در چهل خانه كه مزین به منبر است شمع روشن می كنند و این كار تا چهل شمع و چهل مكان ادامه دارد كه به آن چهل منبر گفته می شود.
بر اساس این گزارش، آئین چهل منبری كه در استان لرستان قدمت زیادی دارد امروز نیز مانند هر سال در سطح شهرستانهای مختلف این استان خصوصاً شهرستان های خرم آباد و بروجرد اجرا شد.
تصاویر بیشتر از آیین چهل منبری در لرستان را در زیر می بینید:
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب