نگاهی به تقویم و اعمال ماه رجب
سلام بر ماه رجب
عطر حرم: رجب ماه خودسازی و توشه گرفتن است. هفتمین ماه از سال هجری قمری رجب نام دارد كه نباید فضیلت آن را فراموش كرد زیرا در بین ماههای دوازده گانه تنها و بدون ائتلاف با ماه های دیگر از حرمت و قداست برخوردار است، در واقع چهار ماه در قرآن كریم با تعبیر «حرم» یعنی برخوردار از حرمت یاد شده است كه یكی از آنها فرد است كه رجب نام دارد و در آن قتال و كشتار حرام است.
رسول اكرم (ص) فرموده اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به پایه آن نمی رسد و قتال با كافران در این ماه حرام است، آگاه باشید كه رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر كسی در ماه رجب حتی یك روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می گردد.»
امام هفتم (ع) فرموده اند: رجب نام نهری است در بهشت كه از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین تر است؛ هر كس یك روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.
به گزارش عطر حرم به نقل از ایسنا، مشروح تقویم و اعمال ماه رجب بنا بر منابع دینی به شرح زیر است:
روز اول: مطابق برخی از روایات، روز ولادت امام محمد باقر (ع) در سال ۵۷ هجری.
روز سوم: روز شهادت امام علی النقی (ع) در سال ۲۵۴ هجری.
روز دهم: روز ولادت امام محمد تقی (ع) طبق برخی از روایات.
روز سیزدهم: روز ولادت امیرمومنان علی بن ابی طالب (ع) در داخل كعبه؛ ۱۲ سال پیش از بعثت رسول خدا (ص).
روز پانزدهم: مطابق بعضی از نقل ها، روز وفات حضرت زینب كبری (س) در سال ۶۳ هجری.
روز هجدهم: روز وفات جناب ابراهیم، فرزند رسول خدا (ص).
روز بیست و پنجم: روز شهادت امام موسی بن جعفر (ع) در سال ۱۸۳ هجری.
روز بیست و ششم: مطابق روایتی، روز وفات حضرت ابوطالب (ع).
روز بیست و هفتم: بعثت پیامبر گرامی اسلام (ص).
ماه رجب و ماه های شعبان و رمضان، از ماه های بسیار پرفضیلت هستند و از تعبیرات برخی از روایات این گونه برمی آید كه ماه رجب در بین این سه ماه، امتیاز خاصی دارد؛ تا آنجا كه ماه رجب «ماه خدا» نامیده شده و ماه شعبان «ماه پیامبر» و ماه مبارك رمضان «ماه امت».
اعمال مشترك این ماه
این اعمال كه مخصوص روز معینی نیست بلكه در تمام ماه انجام می شود، بسیار است؛ از جمله:
در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند: یا مَنْ یَمْلِكُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِكُلِّ مَسْئَلَة؛ ای كه مالك حاجات خواستارانی و ای كه نهاد خاموشان دانی برای هر خواسته ای، مِنْكَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ. اللّهُمَّ وَمَواعیدُكَ الصّادِقَةُ واَیادیكَ الفاضِلَةُ؛ از جانب تو گوشی شنوا و پاسخی آماده است خدایا به حق وعده های راستت و نعمت های بسیار، وَ رَحْمَتُكَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ و رحمت وسیعت از تو خواهم كه درود فرستی بر محمّد و آل محمد، واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّكَ عَلی كُلِّ شَیْء قَدیرٌ؛ و حوایج دنیا و آخرتم را برآوری كه به راستی تو بر هر چیز توانایی.
همچنین رسول خدا (ص) فرموده اند: هر كس در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در انتها صدقه ای بدهد، خداوند كارش را به رحمت و مغفرت آخر دهد و هر كس ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد.
همچنین ایشان فرمودند: كسی كه در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند برای او حسنات فراوانی می نویسد.
در روایتی آمده است: «هر كس در ماه رجب، در وقت صبح، ۷۰ مرتبه و شبانگاه هم ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و بعد از آن، دست ها را بلند كند و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضی خواهد بود...».
در طول این ماه هزار مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْكْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وی را بیامرزد.
«سیّد بن طاووس» در «اقبال» فضیلت فراوانی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل كرده است. همچون از رسول خدا (ص) روایت كرده است كه هر كس با نیت پاك در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سوره «قل هو الله احد» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالیكه از گناه پاك باشد مانند روزی كه از مادر متولد شده است و ۷۰ فرشته به استقبال او می آیند و به وی بشارت بهشت را می دهند.
همچنین آن حضرت برای هزار بار خواندن سوره «قل هو الله احد» در این ماه و حتی ۱۰۰ بار هم پاداش زیادی ذكر كرد.
در روایتی از رسول خدا (ص) نقل شده است كه آن حضرت فرمود: «هر كس یك روز از ماه رجب را روزه بدارد و چهار ركعت نماز بگزارد (هر دو ركعت با یك سلام) و در ركعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیة الكرسی» بخواند و در ركعت دوم ۲۰۰ مرتبه «قل هو الله احد»، پیش از مردن جای خویش را در بهشت می بیند و یا دیگری جای او را ببیند (و برای او توصیف كند)».
لیلة الرّغائب
اولین شب جمعه ماه رجب را «لیلة الرّغائب» گویند. رسول خدا (ص) در روایتی كه فضیلت ماه رجب را بیان می كرد، فرمودند: «از نخستین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید كه فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» نامیدند.»
آنگاه رسول خدا (ص) اعمالی را برای آن شب به این كیفیت بیان فرمود: «روز پنج شنبه اول ماه را روزه می گیری. چون شب جمعه فرا رسید، میان نماز مغرب و عشا ۱۲ ركعت نماز می گزاری (هر دو ركعت به یك سلام) و در هر ركعت از آن، یك مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «إنا انزلناه» و ۱۲ مرتبه «قل هو الله احد» را می خوانی. بعد از اتمام نماز ۷۰ مرتبه می گویی: أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاُْمِّیِّ وَ عَلی آلِهِ آنگاه به سجده می روی و ۷۰ بار می گویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ» سپس سر از سجده برمی داری و ۷۰ بار می گویی: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّكَ أنْتَ العَلِیُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر هم به سجده می روی و ۷۰ مرتبه می گویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجت خویش را می طلبی كه ان شاءالله برآورده خواهد شد.
رسول خدا(ص) در فضیلت این اعمال فرمود: «كسی كه چنین نمازی را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد...»
عمره رجبیه
انجام «عمره»، در ماه رجب فضیلت فراوان دارد. طبق روایات خاندان (ع) «عمره» در ماه رجب فضیلتی هم ردیف حج (تمتع) دارد.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: «اَفْضَلُ الْعُمْرَةِ، عُمْرَةُ رَجَب؛ با فضیلت ترین عمره، عمره در ماه رجب است».
شب اوّل ماه
انجام اعمالی در این شب با ارزش، مورد سفارش است.
اول: از رسول خدا (ص) نقل شده است كه به هنگام رویت هلال ماه رجب، این دعا را می خواند: اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاَْمْنِ وَ الاْیمانِ، وَ السَّلامَةِ وَ الاِْسْلامِ، رَبّی وَ رَبُّكَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ؛ خدایا این ماه را بر ما نو كن به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است.
و همینطور از آن حضرت نقل شده است كه وقتی هلال ماه رجب را می دید، می فرمودند: اَللّهُمَّ بارِكْ لَنا فی رَجَب وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ اَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ؛ خدایا بركت ده بر ما در ماه رجب و شعبان و ما را به ماه رمضان برسان و كمكمان ده برای گرفتن روزه و شب زنده داری و نگهداری زبان و پوشیدن چشم و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار مده.
دوم: غسل كردن
مرحوم «سیّد بن طاووس» می گوید در كتب «عبادات» روایتی از رسول خدا (ص) یافتم كه آن حضرت فرمود: «هر كس درك كند ماه رجب را و در اول، وسط و آخر آن، غسل كند همانند روزی كه از مادر متولد شده، از گناهان خارج گردد (و پاك شود).»
سوم: زیارت امام حسین (ع) در این شب فضیلت بسیار دارد.
چهارم: پس از نماز مغرب، ۲۰ ركعت نماز بخواند (هر دو ركعت به یك سلام) و در هر ركعت یك بار سوره «حمد» و یك بار سوره «توحید» بخواند. رسول خدا (ص) در پاداش این عمل فرمود: هر كس چنین كند، به خدا سوگند خودش، خانواده اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود... و در قیامت به سرعت از صراط بگذرد.
پنجم: پس از نماز عشا، دو ركعت نماز به جا آورد، در ركعت اول «حمد» و «الم نشرح» را یك مرتبه و سوره «قل هو الله احد» را سه مرتبه بخواند و در ركعت دوم، سوره های «حمد»، «اَلَم نشرح»، «قل هو الله احد» و «معوّذتین» (سوره های ناس و فلق) را یك بار بخواند و بعد از سلام ۳۰ مرتبه بگوید: «لا اله الاّ الله» و ۳۰ مرتبه «صلوات» بفرستد.
رسول خدا (ص) فرمود: كسی كه این عمل را انجام دهد، خداوند گناهانش را می آمرزد و از گناه پاك می گردد.
ششم: ۳۰ ركعت نماز بخواند، (هر دو ركعت به یك سلام) در هر ركعت یك مرتبه «حمد» و یك مرتبه «قل یا ایّها الكافرون» و سه مرتبه «قل هو الله احد» را بخواند. در روایتی رسول خدا (ص) فرمود: هر مرد و زن مومنی چنین كند، خداوند تمام گناهان كوچك و بزرگ وی را می آمرزد و تا سال بعد، خداوند نامش را در لیست «نمازگزاران» می نویسد و از نفاق پاك می گردد.
هفتم: احیای شب اول ماه: «شیخ طوسی» در «مصباح المتهجّد» از امام صادق (ع) از جدش از امیر مؤمنان علی (ع) نقل كرده است كه آن حضرت دوست داشت كه در چهار شب از شب های سال، فارغ از هر چیز، به عبادت بپردازد شب اوّل ماه رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان.
در حدیثی دیگر، از امام صادق (ع) نقل شده است كه: «تا می توانی بر احیای شب های عید فطر، عید قربان و... شب اول رجب مراقبت كن».
هشتم: خواندن دعایی كه از امام جواد (ع) نقل شده است كه فرمود: مستحب است انسان، در شب اول رجب، با این كلمات، دعا كند: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُكَ بِاَنَّكَ مَلیكٌ، وَاَنَّكَ عَلی كُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّكَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَكُونَ، خدایا از تو خواهم بواسطه آن كه تو فرمانروایی و تو بر هر چیز توانایی و تو هر كاری را بخواهی می گردد.
اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْكَ بِنَبِیِّكَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَةِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، خدایا من بسویت رو كنم بوسیله پیامبرت محمّد پیامبر رحمت درود تو بر او و آلش
یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِكَ اِلَی اللهِ رَبِّكَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِكَ طَلِبَتی، ای محمّد ای رسول خدا براستی من به تو رو آورده ام برای رفتن به درگاه خدا پروردگار من و تو تا بلكه بوسیله تو حاجت روا گردم...
شب سیزدهم
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند به این امت سه ماه پرارزش عطا كرد كه به امت های قبل نداده بود و آن ماه ها، رجب، شعبان و ماه رمضان است و سه شب هم به این امت عنایت كرد كه به امت های پیشین نداده بود و آن شب های سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه است و همینطور سه سوره (بافضیلت و پرمحتوا) به این امت عطا كرد كه به امّت های سابق نداده بود و آن سوره های «یس»، «مُلك» و «توحید» است، از این رو هر كس كه میان این سه فضیلت جمع كند، میان بهترین عطاهای این امّت جمع كرده است».
از امام (ع) سوال شد: «چگونه می توان میان آنها جمع كرد؟»
فرمود: «در لیالی بیض (سه شب مزبور) در این سه ماه نماز بخواند. به این نحو كه «در شب سیزدهم، دو ركعت نماز بگزارد و در هر ركعتی بعد از سوره «حمد» این سه سوره (یس، ملك و توحید) را بخواند، و در شب چهاردهم، چهار ركعت نماز بگزارد (هر دو ركعت به یك سلام) و در هر ركعتی «حمد» و «یس» و «ملك» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم، شش ركعت نماز بگزارد (هر دو ركعت به یك سلام) و همان سوره ها را در هر ركعت بخواند».
امام (ع) در فضیلت این نمازها فرمود: «هر كس چنین كند فضیلت این سه ماه را به دست آورده و خداوند همه گناهانش را جز شرك می آمرزد».
روز سیزدهم ماه
روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین علی (ع) است و نخستین روز از ایام البیض است. روزه گرفتن در این روز، و دو روز بعد، ثواب فراوانی دارد و هر كس كه بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد باید این روز را روزه بگیرد.
روز چهاردهم ماه
روزه گرفتن در این روز پاداش فراوانی دارد. در روایتی از رسول خدا(ص) می خوانیم: «هركس كه روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشی به وی عنایت كند كه نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلبی خطور كرده باشد...»
شب نیمه ماه
این شب، شب ارزشمندی است كه چند عمل در آن وارد شده است.
اوّل: غسل.
دوم: احیای آن شب به عبادت كه فضیلت بسیار دارد.
سوم: زیارت امام حسین (ع) كه زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تاكید قرار گرفته است.
چهارم: شش ركعت نماز بگزارد (هر دو ركعت با یك سلام) و در هر ركعتی «حمد» و «یس» و «ملك» و «توحید» را بخواند.
پنجم: بجا آوردن ۳۰ ركعت نماز، كه در هر ركعت یك مرتبه «حمد» و ۱۰ مرتبه سوره «توحید» را بخواند، در روایتی از رسول خدا (ص) پاداش فراوانی برای این نماز ذكر شده است.
ششم: ۱۲ ركعت نماز (هر دو ركعت به یك سلام) و در هر ركعت یك بار «حمد» و یك بار «سوره» را می خوانی و بعد از آخر نمازها هر یك از سوره های «حمد»، «فلق»، «ناس»، «توحید» و «آیة الكرسی» و همینطور سوره «قدر» را چهار مرتبه می خوانی و بعد از آن، چهار مرتبه می گویی: سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاَ اِلهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ اَكْبَر، سپس می گویی: أللّهُ أللّهُ رَبِّی، لا أُشْرِكُ بِهِ شَیْئاً، ما شاءَ اللهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.
روز نیمه رجب
روز مباركی كه در آن چند عمل وارد شده است:
۱ غسل كردن.
۲ زیارت امام حسین (ع)؛ در روایتی از محمد بن ابی نصر نقل شده است كه از امام رضا (ع) سوال كردم: «در چه ماهی زیارت امام حسین (ع) بهتر است؟» فرمود: «در نیمه رجب و نیمه شعبان».
۳ بجا آوردن نماز جناب سلمان (همان گونه كه در اعمال روز اوّل ماه رجب گذشت).
اعمال امّ داوود
از مهم ترین اعمال روز نیمه رجب، عمل «امّ داوود» است كه به قول علاّمه مجلسی: «شیخ صدوق»، «شیخ طوسی» و «سیّد بن طاووس» (ره) به سندهای معتبر آن را نقل كرده اند. این عمل برای برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حلّ مشكلات و دفع ظلم ستمگران بسیار مؤثر است. (و به قول «علامه مجلسی»، در كتاب «زاد المعاد»، بارها تجربه شده است.)
شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث)
شب مبعث از شب های مهمّ سال و بسیار پرارزش است و اعمالی برای این شب نقل شده است:
اوّل: غسل كردن در این شب مستحب است.
دوم: «شیخ طوسی» در كتاب «مصباح المتهجّد» روایتی را از امام جواد (ع) نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: «در ماه رجب، شبی است كه از تمام آنچه كه خورشید بر آن می تابد بهتر است و آن شب، شب «بیست و هفتم» ماه رجب است كه در بامداد این شب، رسول خدا(ص) به رسالت مبعوث گردید و از شیعیان ما هر كس در آن شب عملی را انجام دهد، پاداش آن به اندازه عمل ۶۰ سال خواهد بود.»
از آن حضرت سوال شد: چه عملی در آن شب بهتر است؟
فرمود: بعد از نماز «عشا» وقتی كه خوابیدی، پیش از نیمه شب، یا بعد از نیمه آن از خواب برمی خیزی و ۱۲ ركعت نماز می خوانی، در هر ركعتی، سوره «حمد» و یك سوره از سوره های كوچك مفصّل را می خوانی. آنگاه در هر دو ركعتی كه سلام نماز را دادی، می نشینی و هفت مرتبه سوره «حمد» و هفت مرتبه «معوّذتین» (سوره فلق و ناس) و سوره های «توحید» و «كافرون» و سوره «قدر» و «آیة الكرسی» را هر كدام هفت مرتبه می خوانی. آنگاه هر حاجتی كه داری از خداوند طلب كن.
سوم: ۱۲ ركعت نماز است كه نحوه آن در اعمال شب نیمه رجب، بیان شد.
چهارم: زیارت حضرت امیر مؤمنان علی (ع) در این شب، از افضل اعمال است. برای آن حضرت، در این شب سه زیارت نقل شده است.
روز بیست و هفتم ماه
بیست و هفتم رجب، روز مبعث است كه روز بسیار شریف و با ارزشی است.
در روایتی از امام صادق (ع) روز مبعث بعنوان شریف ترین اعیاد یاد شده است. در هر حال بزرگان برای این روز، اعمالی ذكر كرده اند:
اوّل: غسل كردن در این روز مستحب است.
دوم: روزه. این روز در بین روزهای سال یكی از چهار روزی است كه روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانی برای آن نقل شده است.
در روایتی از امام صادق (ع) می خوانیم: «هر كس در روز بیست و هفتم رجب روزه بگیرد، خداوند برای او پاداش روزه ۷۰ سال را می نویسد».
سوم: زیاد صلوات فرستادن.
در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است كه: «در این روز روزه می گیری و بر محمد و آلش زیاد صلوات می فرستی.»
چهارم: زیارت رسول خدا و امیر مؤمنان (علیهما السلام) است.
پنجم: ۱۲ ركعت نماز است.
از «ریّان بن صلت» نقل شده است كه هنگامی كه امام محمّد تقی (ع) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه می گرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت هم روزه گرفتند. آنگاه به ما فرمودند، ۱۲ ركعت نماز بجا آوریم (هر دو ركعت به یك سلام) كه در هر ركعت، «حمد» و «سوره ای» بخوانیم و هنگامی كه نمازها به آخر رسید، هر یك از سوره های حمد، توحید و معوّذتین (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه گفته شود: لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَكْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ؛ و چهار مرتبه: اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئاً و چهار مرتبه: لا اُشْرِكُ بِرَبّی اَحَداً.
ششم: ۱۲ ركعت نماز دیگر: «شیخ طوسی»، از حسین بن روح (رحمه الله) روایت كرده است كه در این روز ۱۲ ركعت نماز بجا می آوری و در هر ركعت حمد و هر سوره ای كه خواستی می خوانی و بعد از هر دو ركعت و سلام نماز، می خوانی: اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ شَریكٌ فی الْمُلْكِ، وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَكَبِّرْهُ تَكْبیراً، یا عُدَّتی فی مُدَّتی یا وَلیّی فی نِعْمَتی، یا غِیاثی فی رَغْبَتی، یا نَجاحی فی حاجَتی یاحافِظی فی غَیْبَتی، یاكافِیَّ (كافِیَ) فی وَحْدَتی، یااُنْسی فی وَحْشَتی اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتی فَلَكَ الْحَمْدُ، وَ اَنْتَ الْمُقیلُ عَثْرَتی فَلَكَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتی فَلَكَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْتُرْ عَوْرَتی، وَ آمِنْ رَوْعَتی، وَ اَقِلْنی عَثْرَتی، وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمی، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتی فی اَصْحابِ الْجَنَّةِ، وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذی كانُوا یُوعَدُونَ.
وقتی كه نماز و دعا آخر یافت، هر یك از سوره های حمد، اخلاص، معوّذتین، كافرون، انّاانزلناه و آیة الكرسی را هفت مرتبه می خوانی. سپس هفت بار می گویی: لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَكْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ و آنگاه هفت مرتبه می گویی: اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئاً. بعد از آن، هرچه از خدا می خواهی طلب نما.
هفتم: دعایی است كه وقتی امام موسی بن جعفر (ع) را در روز ۲۷ رجب سال ۱۷۹ هجری از مدینه به سمت بغداد حركت دادند، آن را خواند: یا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفی وَتَجاوَزَ، اُعْفُ عَنّی وَتَجاوَزْ یا كَریمُ، اَللّهُمَّ وَقَدْ اَكْدَی الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الاْمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ اِلاَّ مِنْكَ، وَحْدَكَ لا شَریكَ لَكَ...
روز آخر ماه
در این روز، نماز جناب سلمان را بجا می آوری. همینطور روزه هم در این روز پاداش فراوان دارد، امام رضا (ع) فرمود: «هر كس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می آمرزد».
اما در فضیلت این ماه
ماه رجب یكی از ماه های حرام است كه آغاز و ادامه جنگ در آن با دشمنان اسلام حرام است (مگر جنگ دفاعی) و جنایات هم در این ماه ها (ماه های حرام) دیه سنگین تری دارد.
پیغمبر اكرم (ص) ماه رجب را «ماه أصَبّ» نامیده اند زیرا رحمت خدا در این ماه بر امت فرو می ریزد.
از روایات متعددی كه درباره روزه های ماه رجب حتی یك روز از آن وارد شده است، اهمیت فوق العاده این ماه و عبادت و خودسازی در آن كاملا روشن می گردد كه در اینجا به گوشه ای از آن اشاره می شود:
۱- مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق (ع) نقل می كند كه یكی از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتشان رسید. چون نظر مبارك امام (ع) به او افتاد، فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفته ای؟ عرض كرد: نه. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده است كه اندازه آن را كسی جز خدا نمی داند. این ماه، ماهی است كه خداوند آن را بر سایر ماه ها برتری بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده و برای روزه داشتن آن، پاداش های مهمی قرار داده است. آن مرد عرض كرد: آیا اگر در بقیه این ماه روزه بدارم، به بخشی از ثواب می رسم؟ امام (ع) فرمودند: آری. سپس ثواب های مهمی برای كسی كه فقط روز آخر ماه یا دو روز آخر ماه یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند؛ مانند نجات از سكرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایی از آتش دوزخ.
۲ - در حدیث دیگری آمده است: «رجب» نام نهری است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر. هر كس یك روز از این ماه را روزه بدارد، از آن می نوشد.
۳- در حدیث دیگری از رسول خدا (ص) می خوانیم كه هر كس یك روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده است، خشم الهی از او دور می گردد و درهای جهنم به روی او بسته خواهد شد.
۴- هر كس سه روز از این ماه را كه پنج شنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همینطور در سایر ماه های حرام. در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: هرگاه كسی نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز ۱۰۰ مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْكْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ منزه است خدای بزرگ، منزه است آن كه تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، منزه است خدای برتر و كریم تر، منزه است آنكه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است.»
از مجموع احادیث بالا و دیگر احادیث به خوبی روشن می گردد كه این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازی و آغاز یك دوره جدید سیر و سلوك الی الله است كه از ماه رجب آغاز و به ماه مبارك رمضان منتهی می گردد. خوشا به حال آنان كه قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره كافی ببرند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب