هفته فرهنگی اصفهان،
به یاد بانو امین بانویی که مشی و منش عالمانه داشت
به گزارش عطر حرم، اصفهان روز گذشته و در هفته فرهنگی اصفهان، بزرگداشت بانو مجتهده نصرت امین با عنوان «به یاد امین» در حالی در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان برگزار شد که او تنها بانویی است که در کنار 6 مرد شاخص دیگر، یک روز در هفته فرهنگی را به خود اختصاص داده بود.
در ابتدای این آئین که پنج شنبه (۷ اردیبهشت ماه) در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان برگزار شد، فرشته منانی، استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: در سال ۱۳۴۴ هم زمان با نهضت مبارزه امام خمینی(ره)، خانم مجتهده امین نیز آغاز به فعالیت کرد و مکتب فاطمیه را به پیشنهاد بانو علویه همایونی تأسیس کرد. مکتب فاطمه به عنوان نخستین حوزه علمیه زنان در ایران، منجر به تربیت بانوان بسیاری شد و زیرساخت حضور بانوان در جریان انقلاب را فراهم نمود.
او بانو امین را مبدع الگوی میانه زن سنتی و مدرت دانست و اضافه کرد: دغدغه مجتهده امین، پرهیز از الگوی زن شرقی و در حاشیه است. مجتهد امین متن زندگی اجتماعی را به شاگردان خود پیشنهاد می داد. سفارش مؤکد او حضور در اجتماع در کنار انسان سازی و پرورش فرزند و تعامل سازنده با همسر و اجتناب از پذیرفتن الگوی کالایی زن غربی بود.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به ساده زیستی مجتهده امین، بیان کرد: باوجوداینکه نصرت السادات امین در خانواده ای مجلل و غنی چشم به جهان گشوده بود زندگی ساده ای برگزید. بارها نیز اعتراف کرده بود که با وجود حضور در خانواده مرفه، می توانسته همچون الگو غالب در نسل خودشان به تجملات بپردازد، اما میل درونی و الهام های فردی که حضور خداوند در زندگی را از ۴ سالگی برای او ملموس و قابل احساس کرده بود، زر و زیور دنیایی را موانعی جهت یافتن گم گشته و مقصودش می دانست.
منانی با معرفی یکی از آثار بانو امین، اضافه کرد: کتاب «روش خوشبختی» به قلم مجتهده امین، در دوران اختناق رضاخانی و رواج الگوی زن غربی، راهبردهای زیبای خانم امین را درباب الگوی زن مسلمان برای بانوان به تصویر کشیده است.
او مشی و سلوک بانو مجتهده امین و شاگردان او را در چند ضلع موردبررسی قرار داد و اظهار داشت: یک ضلع برمبنای اندیشه و عقلانیت است، ضلع دیگر برمبنای ولایت مداری است که او از همان شروع انقلاب ارادت خاصی به امام داشت، در وضعیت بیماری بر شنیدن تفسیر سوره حمد امام (ره) اصرار می ورزید. نظراتی که امام مطرح می کردند با او همپوشانی داشت، همیشه مسائل انقلاب را پیگیری می کرد و هنگامی که علمای اصفهان به محضر امام می رفتند، جویای حال بانو امین می شدند.
منانی درباب شأن اجتماعی بانو امین نیز اظهار داشت: خانم امین در رابطه با حضور فرهنگی و اجتماعی و سیاسی زنان راهبردهایی داشت. مراودات شخصی و علمی در سطح بین الملل برقرار کرده بود، علمای بزرگواری همچون شهید مطهری و علامه طباطبایی محضر بانو امین حاضر می شدند و از ایشان راهبرد می گرفتند. مکتب فاطمه سلام الله بطور طبیعی مراوداتی داشت و برخی مواقع ممکن بود در یک روز سه گروه فیلم برداری برای گرفتن راهبرد به مکتب بیایند.
او مشی امین را مشی اعتدال دانست و اشاره کرد: بانوی مجتهد نه الگوی زن غربی را می پسندید و نه شرقی بلکه برمبنای اعتدال حرکت می کرد، ضلع سومی که به آن تاکید می کرد توحید محوری و تبعیت از وجود حضرت زهرا (س) و بحث اخلاق مداری در خانواده و ارتباط خوب بانوان با همسر و فرزندان بود.
انسان به دودسته الزامی و اختیاری تقسیم شده است
هچنین نادیا حامد، استاد دانشگاه لبنان با گلایه از عدم توجه جامعه بین الملل مسلمانان به این بانوی اصفهانی، اظهار داشت: باتوجه به شخصیت جامع و کامل مجتهده امین و مطالعات و پژوهش های دینی و قرآنی او، آن گونه که توقع می رود در لبنان و جهان شناخته شده نیست.
او افزود: شهر اصفهان با نام بانو امین زینت یافته و شهری زنده و پویا به لحاظ معنوی است. امین، بانویی است که تحسین علما در زمان خود و اکنون برانگیخته است و دانشمندان از او به عنوان الگو در زمینه فضائل انسانی اخلاق و عرفان و فلسفه و به ویژه در تفسیر قرآنی که از خود بجای گذاشت، یاد می کنند.
این استاد دانشگاه لبنان درباب مبانی انسان شناختی بانو مجتهده امین نیز اشاره کرد: بانو امین در کتابی با عنوان «نفحات الرحمانیه» که به زبان عربی تألیف کرده، درباب انسان صحبت به میان آورده و گفته است که انسان دو جنبه نفسانی و جسمانی دارد. جنبه جسمانی بین همه مردم مشترک است، اما جنبه نفسانی ازنظر امین منجر به تمایز انسان ها خواهد شد و بانو مجتهده امین، راهکارهایی را برای تعالی نفسانی انسان در این کتاب به رشته تحریر درآورده اند. جذب خوبی و دفع بدی کاری است که در تمام بدن ها در بعد جسمی انجام می دهد. بدن انسان ابزاری در خدمت روح انسان است، روح ما هنگان تولد با ماست و بعد از پشت سر گذاشتن زندگی با تجربیاتی که کسب می نماییم، روح خودرا نیز متعالی می سازیم.
حامد افزود: در کمال بانو امین، انسان به دودسته الزامی و اختیاری تقسیم شده است و جسم ابزاری برای تعالی روح است. بانو مجتهده امین بر همراهی این دو جنبه در کل مسیر زندگی انسان تاکید داشته است. اقامه نماز و عبادات بهترین راه تعالی بُعد روحانی انسان است. در سخن امام علی ع اشاره شده که با سیر روحانی، جسم انسان نیز متوجهشان و جایگاه انسان خواهد شد.
در این جلسه به نقل از اصغر طاهرزاده، پژوهشگر تاریخ و دین نیز مطرح شد: یکی از شخصیت های خاص در زمان معاصر، بانو امین است که در کنار محمدتقی جعفری و علامه طباطبایی و حضرت امام قرار می گیرد. دین داری در ۳۰۰ سال پیش خیلی ساده بود اما با ظهور رضاخان دین داران بزرگ عمامه از سر برمی داشتند و خانم امین زندگی دینی جدید را در برخورد با دنیای مدرن ترتیب دادند.
اصفهان محل به بار نشستن عقول اعظم در فلسفه اسلامی
در ادامه، حسن بلخاری، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران اظهار داشت: انسان دارای سه ساحت جسم، نفس و روح است، در قلمرو حیات انسان هیچ گاه روح محمل تعالی و ارتقا نیست و این نفس است که در بستر ارتقا قرار دارد، خلط روح و نفس به حقیقت مباحث اعتقادی ما لطمه می زند، روح ازاین جهت که بُعد خدایی انسان است، هیچ گاه در مقام پایینی نیست که بخواهد به تعالی و ارتقا برسد این نفس است که در برزخ کمال و سفلی است.
او افزود: بدین سبب بیانِ این نکته که روح انسان باید به تعالی برسد غلط است، جزء الهی که روح است هیچ گاه در مقام تعالی نیست، نفس، ذیل روح قرار دارد و بنا به آیات قرآن به نفس هم فجور الهام شده هم تقوا؛ بدین سبب ماهیت نفس، برزخی است. نفس میان تقوا و فجور قرار دارد. روح به سبب این که جزئی از خداست، کامل است و بدنبال کمال نیست. نفس است که نیاز به تکامل دارد.
این نویسنده و پژوهشگر با اعلان اینکه در اسلام سه اصطلاح محوری وجود دارد، اشاره کرد: تقوا، عقل و حکمت، از زاویه علم اللغه نسبت شگفت انگیزی میان این سه وجود دارد، هر سه این عناوین به مفهوم منع است؛ عقل از عُقال است و عقال آن لگامی است که بر شتر می بندند تا فرار نکند. عقل وسیله مهار است و در ماهیت لغوی، حکمت به تعبیر راغب اصفهانی به مفهوم لگامی است که بر اسب یا حیوانی دیگر بسته می شود تا مهار شود. تقوا به مفهوم نگاه داشتن، حفظ کردن و ممانعت کردن است. تأمل در معنای این سه واژه که همان نگاه داشتن است به ما نشان میدهد که انسان بنا به تعدد فجور باید خودرا نگه دارد. ماهیت این واژه ها منع انسان از فساد است برای اینکه فجور مقدم بر تقوا است، تا از مرز فجور نرهید قدم بر عرصه تقوا نمی گذارید. مقام اول انسان مقام منع است.
او با تاکید به مقام زن در قرآن کریم و با اشاره به عظمت الهی اصفهان، اشاره کرد: دومرتبه در قرآن بر الگو بودن زنان تاکید می شود و این به آن معنا است که در مقام ارشاد هدایت تفاوتی میان زنان و مردان نیست؛ خاک کیمیاگون اصفهان این منطقه را به بی نظیرترین منطثه تمدنی جهان اسلام تبدیل نموده است. بزرگ ترین عقل فلسفی جهان اسلام در اصفهان به بار نشست. ۱۵ سال اوج پختگی شیخ رییس حجت الحق، ابن سینا در اصفهان گذشته و اصفهان به ابن سینا پناه داد، بعد از او شیخ اشراق ده سال از بهترین زمان تحصیل خودرا در اصفهان گذرانده و همشاگردی فخر رازی بود. او می دانست اگر می خواهد در فلسفه به تعالی برسد باید به اصفهان بیاید. اصفهان محل به بار نشستن عقول اعظم در فلسفه اسلامی است.
بلخاری با اشاره به روایت پیامبر اکرم(ص) درباب اجر تکریم علما، اظهار داشت: هرکس عالمی را تکریم و تجلیل کند منِ پیغمبر را تکریم کرده. بزرگداشت عالم فارغ از جنسیت آن، همان بزرگداشت معلم اول، حضرت محمد (ص) است. محال است و بعید است که حضرت رسول در کلامشان اغراق باشد حضرت رسول (ص) بنا بر کدام دلیل تکریم خودرا تکریم الله می داند؟ در ادامه نبی مکرم اسلام تکریم عالم را تکریم حق می شمارد. این کلام پیامبر باید متکی به آیات قرآن باشد، که در دو آیه «وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللَّهَ رَمَی» دست پیامبر دست خداست و «إِنَّ الَّذِینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ» آنان که دست بیعت به تو دادند، دست به دست خدا داده است. این آیات ادعا پیامبر را اثبات می کند.
این استاد فلسفه هنر دانشگاه تهران اضافه کرد: سیر مقام پیمایش در عرض است، بخش اول معراج پیامبر سیر است و بخش دوم آن صیرورت شدن است. سیر در زمان است. حقیقت تعالی انسان سیر شدن است نه بودن، شدن او و صیرورت به سمت حضرت حق است. اگر دو روز انسان یکی باشد و تفاوتی نکند، زندگی را باخته، خداوند انسان را آفرید تا بشود نه اینکه بباشد. و از سفلی وجود به ستیغ تقوا برسد، فردی که خداوند را تکریم کند فکر و اندیشه و فعل او هرلحظه ره به سمت خدا دارد. این فقط مقام کسانی است که علما را تکریم می کنند و بزرگداشت برگزار می کنند حتی اگر خودشان عالم نباشند.
بلخاری با تکیه بر نقش عرفانی و قرآنی بانو امین، افزود: محال است فردی که در قلمرو حقیقت عرفان پا بگذارد اما به حقیقت قرآن نرسد، عرفانی که مقدمه ورود به قرآن باشد باارزش است، بانو مجتهده امین فردی است که عرفان و قرآن را باهم پیوند زد.
به گزارش عطر حرم به نقل از ایسنا، در آخر این مراسم از زینت السادات قلمکار، مدرس مکتب فاطمه و تعدادی از فعالین فرهنگی تقدیر گردید.
سال گذشته نیز بانو علویه همایونی، شاگرد صالح وی در این هفته تجلیل شد.
اما انتظار می رود در هفته فرهنگی اصفهان، بزرگداشت سایر بانوان تأثیرگذار، واقف و عالمِ مدفون در تخت فولاد و نیز زنان عالم و هنرمند روز گذشته و امروزِ اصفهان در زمینه های مختلف نیز مورد توجه قرار گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب