، روزی جهانی؛ برای پاسداشت قلب تپنده اسلام،
اهمیت مسجد در آیات قرآنی
عطر حرم: هر دین و آیینی نمادها و نشانه هایی دارد؛ مسیحیان به كلیسا یا كلیسه و یهودیان به كنیسه یا كنیسا و زرتشتیان به آتشكده كه پرستشگاه، گوشه گیران و زاهدان نصاری كه آنها را راهبان هم می گویند به صومعه و دراویش و متصوفه در مكانی به نام خانقاه یا خانقه گرد هم جمع می شدند. اسلام كه آخرین دین آسمانی است، از میان نمادها و شعایر ظاهری و مكانی، به جایگاه مسجد و احكام آن بسیار اهمیت داده است.
به گزارش عطر حرم به نقل از ایسنا، بیست و یكم اوت هر سال كه مصادف با ۳۱ مرداد است، روز جهانی مساجد نامگذاری شده است. در سال ۱۳۴۸ مسجدالاقصی كه قبله اول مسلمین جهان است توسط صهیونیست ها به آتش كشیده شد. یك جریان مسیحی صهیونیستی در آمریكا شكل گرفته كه اعتقاد دارد ویرانی مسجد الاقصی وساخت معبد سوم سلیمان شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است و الا ظهور نمی نماید. بر اساس این اعتقاد مسجدالاقصی توسط اشغالگران صهیونیست به آتش كشیده شد.
مسجدالاقصی در اسلام، دومین مسجد به شمار می آید و از نظر درجه اهمیت، بعد از مسجدالحرام و مسجدالنبی قرار می گیرد. از آنجائیكه مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان بوده، نزد آنان از جایگاهی والا برخوردار می باشد. واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی سبب شده تا محبوبیت این مكان مقدس نزد مسلمانان دوچندان شود.
واژه مسجد از باب (سجد یسجد) مصدر میمی و یا اسم زمان و مكان است و بر وزن مشرق و مغرب است. مسجد به مفهوم سجده گاه، مكان سجده است. اما در قرآن و تمدن اسلامی، مسجد نه به مكانی گفته می گردد كه عبادتگاه مومنان است. وجه تسمیه عبادتگاه مسلمانان به مسجد از آن روی است كه سر به سجده نهادن مظهر و نمود اوج فروتنی و كرنش در برابر خداست. از این رو در اسلام محل عبادت را مسجد نامیده اند.
كلمه مسجد حدود ۲۸ بار در قرآن ذكرشده، ۲۲ بار به صورت مفرد (مسجد) و ۶ بار به صورت جمع (مساجد) آن ۲۲ موردی كه مفرد آمده ۱۵ موردش مقید به قید(الحرام) است كه مراد از همه آنها همان مسجد مخصوص و معروف و مقدس مسجد الحرام در مكه است و یك مورد هم مقید به قید (الاقصی) كه مراد از آن نخستین قبله گاه مسلمانان مسجدالاقصی در بیت المقدس است.
یك مورد دیگر به قید اضطرار، مقید گشته كه مقصود همان مسجد معروف ضرار است كه به دست منافقان در مدینه تولید شده بود. ازاین رو كلمه مسجد به صورت مفرد از ۲۲ مورد، ۱۷ موردش در قرآن مقید به این سه قیدی كه بیان گردید، (الحرام، الاقصی، ضرار) و ۵ موردش به صورت مطلق و بدون قید آمده، اما كلمه مساجد كه ۶ مورد از قرآن مجید به چشم می خورد سه مورد از آن هم مقید اما به قید (الله) به این عبارت (مساجد الله) و سه مورد دیگر به صورت مطلق بیان گردیده است.
در مجموع ۱۵ آیه در قرآن اختصاص به مسجدالحرام دارد كه آیات ۱۴۴ و ۱۴۹ و ۱۵۰ سوره بقره در ارتباط با تغییر قبله است و از مجموعه آیات مربوط به مسجدالحرام چند آیه در ارتباط با برنامه حج است، از آن جمله آیه ۱۹۶ از سوره بقره و آیه ۲۵ سوره فتح و آیه ۲۷ سوره فتح. و آیات ۲۱۷ سوره بقره و آیات ۱۹۱ تا ۱۹۴ سوره بقره و سوره مائده آیه ۲ و سوره انفال آیه ۳۴ و آیه ۲۸ سوره توبه و سوره توبه آیه ۱۹ كه مربوط به مسجدالحرام است در ارتباط با قتال و جنگ با مشركان است. در مجموعه آیات قرآن در ارتباط با مسجد دو آیه در ارتباط با مسجدالاقصی به چشم می خورد، كه در سوره اسراء است و اشاره به معراج پیامبر(ص) دارد.
ساختن مسجد، از مستحبات موكد است و پاداشی بزرگ و ثوابی بسیار دارد. درباره اهمیت بنای مسجد احادیث فراوانی از طرق خاندان و اهل سنت رسیده است كه اهمیت فوق العاده این كار را نشان داده است. از پیامبر (ص) چنین نقل شده كه فرمود: «من بنی مسجدا و لو كمفحص قطاة بنی الله له بیتا فی الجنة؛ كسی كه مسجدی بنا كند هر چند به اندازه لانه مرغی بوده باشد، خداوند خانه ای در بهشت برای او بنا خواهد ساخت.
مبحث مسجد به قدری در آیات الهی اهمیت دارد كه خداوند در آیه ۱۷ سوره مباركه توبه صراحتا می فرماید: مشركان حق ندارند مساجد خدا را تعمیر و آباد كنند. آنان كارهایشان تباه شده و در آتش، جاودان خواهند بود. همینطور در آیه بعد خصوصیت كسانی كه می توانند مساجد خدا را آباد و تعمیر كنند بیان شده است.
به جز آیات قرآن ده ها حدیث و روایات معتبر از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در اهمیت مسجد بیان شده كه در موضوعات مختلف همچون ساخت، عمران و تعمیر و حضور در مسجد و برپایی نماز در آن بیان شده است.
پیامبر اكرم(ص) در حدیثی دیگر می فرماید: «مَنْ كانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَةَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ» كسی كه مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردد كند) خداوند، آسایش و كامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت كرده است. (مستدرك، جلد ۳، صفحه ۳۶۳)
یا در حدیثی قدسی به نقل از امام صادق(ع) آمده است: «قال اللهُ تباركَ و تعالی اِنَّ بُیُوتِی فِی الْأَرْضِ اَلْمَسَاجِدُ، فَطُوبَی لِعَبْدٍ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ ثُمَّ زَارَنِی فِی بَیْتِی أَلا إِنَّ عَلَی الْمَزُورِ كَرَامَةَ الزَّائِرِ» خدای تبارك و تعالی می فرماید: مساجد خانه های من در زمین اند، خوشا به حال بنده ای كه در خانه اش خویش را طاهر كند (وضو بگیرد) و بعد مرا در خانه ام زیارت كند، اینجا دیگر بر میزبان است كه میهمان خویش را گرامی بدارد. (ثواب الاعمال، ص ۶۹)
در عین حال توجه نكردن به مسجد و خالی گذاشتن آن هم در روایات مختلف نفی شده است تا جایی كه پیامبر(ص) می فرماید: «المَسجُد غریبٌ فیما بینَ قومٍ لایُصَلُّونَ فیهِ إنَّ الله تعالی لا یَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ القیامَة» مسجد در بین مردمی كه در آن نماز نمی خوانند غریب است و خداوند در روز قیامت نظر رحمت خویش را از آنها دریغ خواهد نمود. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)
برای رفتن به مسجد هم قرآن آدابی را بیان می كند از آن جمله در سوره اعراف آیه ۳۱ آمده: «یا بنی آدم خذوا زینتكم عند كل مسجد و كلوا و اشربوا و لاتسرفوا انه لایحب المسرفین؛ ای فرزندان آدم زیورهای خویش را در مقام عبادت به خود برگیرید و هم از نعمتهای خدا بخورید و بیاشامید و اسراف نكنید كه خدا مسرفان را دوست نمی دارد.» مسجد پایگاهی برای عبادت و پرستش است و خداوند تبارك و تعالی به جهت اهمیت و فضیلت مساجد بر دیگر مكانها مساجد را به خود نسبت داده و از آن خویش دانسته است. در سوره جن آیه ۱۸ آمده: «و أن المساجد لله فلاتدعوا مع الله أحدا؛ و مساجد مخصوص خداست پس نباید با خدا احدی غیر او را پرستش كنید.» از این رو برای رفتن به مسجد قرآن آدابی را بیان می دارد از آن جمله در سوره اعراف آیه ۳۱ آمده: بی گمان مراد از زینت تنها آراسته بودن به امور ظاهری نیست، بلكه باید اظهار داشت: زینت آراسته شدن به فضائل معنوی مانند اخلاص و یاد خدا و حقیقت بندگی است، قلب انسان مسجدی بایستی آراسته به طهارت و پاكی بوده و از شرك و ریا و اعتقادات نادرست به دور باشد.
ادب دیگری كه قرآن بیان می دارد این است كه در هنگام اعتكاف در مسجد مردان را از مباشرت با زنان منع می كند: سوره بقره آیه ۱۸۷ «و لاتباشروهن و انتم عاكفون فی المساجد تلك حدود الله فلاتقربوها كذلك یبین الله آیاته للناس لعلهم یتقون؛ و با زنان هنگام اعتكاف در مساجد مباشرت مكنید این احكام حدود دین خداست، زنهار در آن راه مخالفت مپوشید خدا اینگونه آیات خویش را برای مردم بیان فرماید تا باشد كه پرهیزگار شوند.» بیان این آداب حاكی از قداست و احترام مسجد از دیدگاه قرآن است. مسجد در عرف قرآن عبادتگاهی برای ذكر خداست. قرآن این تعبیر را درباره اصحاب كهف استعمال كرده و موحدین را متصدی ساختن مسجد در كنار مدفن آنان قرار می دهد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب